विशेष बातम्या

योगाचे विविध प्रकार

By nisha patil - 6/21/2023 7:31:51 AM
Share This News:

योगाचे चार प्रमुख प्रकार आहेत, किंवा चार योगमार्ग आहेत:

राजयोग:
“राजा” या शब्दाचा अर्थ “शाही” असा आहे आणि ध्यान ही योगाच्या या शाखेची सर्वात महत्वाची बाब आहे. पतंजलीने या योगाला अष्टांग योग असे नाव दिले कारण त्याला आठ अंगे आहेत. पतंजलीने योगसूत्रात त्याचा उल्लेख केला आहे. यम (शपथ), नियम (आचाराचा नियम किंवा आत्म-शिस्त), आसन, प्राणायाम (श्वास नियंत्रण), प्रत्याहार (इंद्रिय नियंत्रण), धारणा (एकाग्रता), ध्यान (ध्यान) आणि समाधी ही आठ अंगे आहेत.

राजयोग आत्म-जागरूक आणि ध्यान करण्यास इच्छुक असलेल्या लोकांना आकर्षित करतो. राजयोगातील सर्वात प्रसिद्ध पैलू म्हणजे आसन; खरं तर, बहुतेक लोक योगासनांशी जोडतात. तथापि, आसन हे योगसाधनेचे फक्त एक पैलू आहे. योग हा केवळ आसनांच्या मालिकेपेक्षा बरेच काही आहे.

कर्मयोग:
कर्मयोग किंवा सेवेचा मार्ग ही पुढची शाखा आहे आणि आपल्यापैकी कोणीही ते टाळू शकत नाही. कर्मयोगाचा सिद्धांत असा आहे की आपले वर्तमान अनुभव हे आपल्या भूतकाळातील कर्मांचे परिणाम आहेत. याची जाणीव ठेवून, आपण वर्तमानाचा वापर करून नकारात्मकता आणि स्वार्थापासून मुक्त होऊन चांगले भविष्य घडवू शकतो. आत्म-आरोहण कृतीचा मार्ग कर्म म्हणून ओळखला जातो. कर्मयोग म्हणजे जेव्हा आपण आपले कार्य करतो आणि आपले जीवन अशा प्रकारे जगतो की आपण बदल्यात कशाचीही अपेक्षा न करता इतरांची सेवा करतो.

भक्ती योग:
भक्तियोगाने भक्तिमार्गाचे वर्णन केले आहे. भक्ती योग हा प्रत्येक गोष्टीत परमात्म्याचे दर्शन करून भावनांवर नियंत्रण ठेवण्याचा एक सकारात्मक मार्ग आहे. भक्तीचा मार्ग आपल्याला सर्व लोकांसाठी स्वीकृती आणि सहिष्णुता विकसित करण्यास अनुमती देतो.

योग ज्ञान:
भक्ती हा मनाचा योग मानला तर ज्ञानयोग हा बुद्धीचा योग आहे, ऋषी किंवा विद्वानांचा मार्ग आहे. हा मार्ग योग ग्रंथ आणि ग्रंथांच्या अभ्यासातून विद्यार्थ्याचा बौद्धिक विकास आवश्यक आहे. ज्ञान योग हा सर्वात कठीण तसेच योगाचा सर्वात थेट प्रकार आहे. यासाठी व्यापक संशोधन आणि बौद्धिक जिज्ञासूंना आवाहन करणे आवश्यक आहे.