बातम्या

कपालभाती करण्याचा योग्य मार्ग

By nisha patil - 10/2/2025 12:51:02 AM
Share This News:

कपालभाती प्राणायाम करण्याची योग्य पद्धत 

कपालभाती प्राणायाम हा एक प्रभावी श्वसन व्यायाम आहे जो शरीरातील विषारी घटक काढून टाकतो, पचन सुधारतो, वजन नियंत्रित ठेवतो आणि मानसिक शांती प्रदान करतो.

१. कपालभाती प्राणायाम म्हणजे काय?
"कपाल" म्हणजे कपाळ आणि "भाती" म्हणजे चमक. हा प्राणायाम नियमित केल्यास मेंदूला ताजेतवानेपणा मिळतो आणि चेहऱ्यावर तेज वाढते.

२. कपालभाती करण्याची योग्य पद्धत
 बसा:

शांत आणि स्वच्छ जागी पद्मासन, सुखासन किंवा वज्रासनात बसा.
पाठीला सरळ ठेवा आणि हात गुडघ्यावर ठेवा.
 श्वास सोडण्यावर भर द्या:

नाकातून जोराने श्वास सोडताना पोट आत खेचा.
श्वास घेताना तो नैसर्गिकरीत्या घेतला जातो, त्यामुळे त्यावर लक्ष केंद्रित करू नका.
 गती राखा:

सुरुवातीला ३० फुंकर (श्वास सोडणे) करा आणि हळूहळू १०० पर्यंत वाढवा.
सुरुवातीला ३ फेऱ्या करा आणि हळूहळू ५-१० फेऱ्या करा.
डोळे बंद ठेवा:

मन शांत ठेवा आणि संपूर्ण लक्ष श्वासोच्छवासावर केंद्रित करा.
 वेग जास्त करू नका:

सुरुवातीला हळूवार करा, नंतर गती वाढवा.
शरीर सैल ठेवा आणि तणावमुक्त राहा.
३. कपालभातीचे फायदे
 श्वसनसंस्था बळकट होते: फुफ्फुसांची कार्यक्षमता वाढते आणि श्वास घेण्यास मदत होते.
 पचन सुधारते: अन्न नीट पचते आणि बद्धकोष्ठता, गॅस, अॅसिडिटी कमी होते.
 मेंदूला ऊर्जा मिळते: स्मरणशक्ती आणि मेंदूचे कार्य सुधारते.

 मधुमेह आणि रक्तदाब नियंत्रणात राहतो: रक्ताभिसरण सुधारते. तणाव आणि चिंता कमी होतात: मन शांत राहते आणि सकारात्मक ऊर्जा मिळते.
 वजन कमी करण्यास मदत: शरीरातील अतिरिक्त चरबी जळते.

४. कोणत्या वेळी करावा?
 सकाळी उपाशीपोटी करणे उत्तम.
 संध्याकाळी देखील करू शकता, पण जेवणानंतर किमान ३ तासांनी.

५. कोणाला टाळावे?
 गर्भवती स्त्रिया आणि उच्च रक्तदाब असलेल्यांनी सावधगिरी बाळगावी.
 हृदयरोग असलेल्या व्यक्तींनी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.
 अतिशय वेगाने करणे टाळा, नाहीतर चक्कर येऊ शकते.