आरोग्य

मानसिक आरोग्य

By nisha patil - 5/2/2025 12:10:19 AM
Share This News:

मानसिक आरोग्य हे शारीरिक आरोग्याच्या जितकेच महत्त्वाचे आहे. शारीरिक शस्त्रक्रियांची देखरेख केली जात असली तरी मानसिक आरोग्याची काळजी घेणं तितकंच आवश्यक आहे. मानसिक आरोग्य म्हणजे केवळ निराशा किंवा चिंता न होणं नाही, तर आपल्या विचारां, भावना, वागण्या-टवण्या यांचं व्यवस्थापन करणं, आपल्या जीवनाच्या उद्दिष्टांकडे सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवणं आणि तणावाच्या परिस्थितीत सुदृढ राहणं होय.

मानसिक आरोग्याची महत्त्वपूर्ण बाबी:

1. भावनात्मक समतोल: मानसिक आरोग्य म्हणजे भावनांची समज आणि त्यावर नियंत्रण ठेवणं. निराशा, आक्रोश, आणि तणावावर नियंत्रण ठेवणं, तसेच आनंदी आणि समाधानाने जगणं महत्वाचं आहे.

2. सकारात्मक विचार: आपल्या विचारांचा आणि भावना यांचा प्रभाव आपल्या मानसिक आरोग्यावर मोठा असतो. सकारात्मक विचार, आशावाद, आणि आत्मविश्वास निर्माण करणं मानसिक आरोग्याला चांगले राखायला मदत करतात.

3. तणाव व्यवस्थापन: तणाव हे आजकालच्या जीवनाचा एक भाग बनले आहे. योग्य तणाव व्यवस्थापनाने, ध्यान, योग, श्वासाची व्यायाम, आणि संवाद साधून मानसिक स्वास्थ्य राखता येऊ शकतं.

4. समाजातील संवाद: आपल्या भावना आणि विचार कधी-कधी इतरांसोबत शेअर करणं आपल्या मानसिक आरोग्याला उत्तम ठेवू शकतं. कुटुंबीय, मित्र, आणि साथीदारांसोबत संबंध राखणं मानसिक स्वास्थ्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे.

5. स्वतःसाठी वेळ देणं: स्वतःला प्राधान्य देणे, आणि आपल्या आवडीनुसार काम करणे, शौक पुरे करणं, ह्या गोष्टी मानसिक ताण आणि दबाव कमी करायला मदत करतात.

6. स्वास्थ्याची काळजी: शारीरिक आरोग्याचं मानसिक आरोग्यावर मोठं प्रभाव असतो. नियमित व्यायाम, चांगला आहार, पुरेशी झोप आणि मानसिक आरोग्यासाठी योग्य गोष्टी करणे आवश्यक आहे.

7. सकारात्मक समर्थन: मानसिक आरोग्याच्या समस्या असल्यास, मानसिक आरोग्य तज्ञ, समुपदेशक, किंवा सायकॉलॉजिस्ट कडून मदत घेणं योग्य ठरते.

मानसिक आरोग्याच्या समस्या:

1. डिप्रेशन: हताशपणा, जीवनातील आनंदाचा अभाव, आणि नकारात्मक विचार ह्याचा अनुभव व्यक्तींमध्ये डिप्रेशन होऊ शकतो.

2. आँक्सायटी (चिंता): चिंता, तणाव, अनिश्चिततेचे भय किंवा चिंता भासवणारी परिस्थिती मानसिक आरोग्याच्या समस्यांमध्ये समाविष्ट आहे.

3. मानसिक असंतुलन: मानसिक असंतुलन म्हणजे विचार आणि भावना ज्या वेळेस स्वस्त नाहीत. कधीकधी अशा असंतुलनामुळे व्यक्तीचे निर्णय घेण्याची क्षमता कमी होऊ शकते.

4. सामाजिक फोबिया: लोकांशी संवाद साधताना असहायतेची भावना किंवा सामाजिक परिषदा आणि गोष्टींची भीती असू शकते.

5. मनोविकार: गंभीर मानसिक विकार जसे की शिजोफ्रेनिया, बायपोलर डिसऑर्डर किंवा इतर मानसिक विकार ह्यांना व्यवस्थित उपचार आणि सहाय्य आवश्यक आहे.

मानसिक आरोग्याची काळजी कशी घ्या?

1. योग आणि ध्यान: योग आणि ध्यानाने मानसिक शांतता प्राप्त होऊ शकते. श्वासावर लक्ष केंद्रित करून चिंतेपासून मुक्तता मिळवता येते.

2. मनोरंजन: एखाद्या शौक किंवा कला क्षेत्रात लक्ष देणे, आपल्याला आनंद देणारी कामे करणे हे मानसिक आरोग्याचे फायदे देतात.

3. समाजातील नातेसंबंध: कुटुंब आणि मित्रांसोबत वेळ घालवणे आणि आपले विचार शेअर करणे मानसिक तणाव कमी करण्यासाठी उपयुक्त असते.

4. सकारात्मक विचार आणि ध्येय ठरवणे: जीवनाच्या प्रत्येक क्षणाला आशावादी दृषटिकोनातून पाहणे आणि छोट्या-छोट्या ध्येयांवर काम करणे, आपल्याला मानसिक संप्रेरणा मिळवून देते.

5. समुपदेशन/सायकॉलॉजिकल थेरपी: मानसिक आरोग्याच्या समस्यांवर मार्गदर्शन मिळविणे हे मानसिक आरोग्य राखण्यासाठी महत्त्वाचे आहे.