विशेष बातम्या

दुपारी जेवण झालं की खूप झोप येते?

By nisha patil - 2/22/2025 8:45:51 AM
Share This News:

दुपारच्या जेवणानंतर झोप येणे हा अनेक लोकांचा अनुभव असतो, आणि त्यामागे काही वैज्ञानिक कारणे आहेत.

दुपारच्या जेवणानंतर झोप येण्याची कारणे

1️⃣ पचनक्रियेवर होणारा प्रभाव

• जेवणानंतर शरीर पचनासाठी जास्त ऊर्जा वापरते, त्यामुळे मेंदूला कमी रक्तपुरवठा होतो आणि आळस येतो.
• विशेषतः जड आणि कार्बोहायड्रेट वसलेले (rice, bread, sweets) अन्न घेतल्यास झोप जास्त येते.

2️⃣ इन्सुलिन आणि रक्तातील साखर (Blood Sugar) वाढणे

• कार्बोहायड्रेटयुक्त अन्न घेतल्याने रक्तातील साखरेची पातळी वाढते आणि त्यानंतर अचानक खाली येते, त्यामुळे थकवा व झोप येते.

3️⃣ सिरोटोनिन आणि मेलाटोनिन हार्मोन्स

• जेवणानंतर ट्रिप्टोफॅन (Tryptophan) नावाचे अमिनो आम्ल मेंदूमध्ये प्रवेश करते, ज्यामुळे सिरोटोनिन आणि मेलाटोनिन हार्मोन्स तयार होतात.
• ही हार्मोन्स झोप येण्यास कारणीभूत ठरतात.

4️⃣ बायोलॉजिकल क्लॉक (Circadian Rhythm)

• शरीराचा नैसर्गिक घड्याळ (Circadian rhythm) सकाळी आणि संध्याकाळी अधिक सक्रिय असतो.
• दुपारच्या वेळी उर्जेची पातळी थोडी कमी होते, त्यामुळे झोप येते.

झोप टाळण्यासाठी काय करावे?

✅ हलके आणि संतुलित अन्न खा

• तेलकट, तुपकट आणि जड अन्न टाळा.
• भरपूर भाज्या, प्रथिने (Protein) आणि फायबरयुक्त पदार्थ खा.

✅ दुपारच्या जेवणानंतर थोडे चालणे

• १०-१५ मिनिटे चालल्याने पचन सुधारते आणि झोप कमी येते.

✅ कैफिनयुक्त पेय (चहा/कॉफी) घेतल्यास काळजी घ्या

• थोडी कॉफी किंवा ग्रीन टी घेतल्यास झोप कमी येऊ शकते.
• मात्र, अती कैफिन घेतल्यास रात्रीची झोप बिघडू शकते.

✅ पुरेशी झोप घ्या

• रात्री कमी झोप मिळाली असेल, तर दुपारी जास्त झोप येते.
• ७-८ तास नियमित झोप घेतल्यास दुपारचा आळस कमी होतो.

✅ थोडे स्ट्रेचिंग किंवा हलका व्यायाम करा

• खुर्चीत बसूनच हात-पाय हलवले तरी झोप कमी येऊ शकते.

✅ भरपूर पाणी प्या

• शरीर डिहायड्रेटेड असल्यास थकवा येतो.