आरोग्य

शीतपित्त (अंगावर पित्त उठणे) म्हणजे काय?

By nisha patil - 3/19/2025 10:40:45 AM
Share This News:

शीतपित्त (अंगावर पित्त उठणे) म्हणजे काय?

शीतपित्त हा एक त्वचारोग आहे, ज्याला इंग्रजीत Urticaria (Hives) म्हणतात. यात शरीरावर लहान-लहान फोड येतात, जे खाजऱ्या आणि लालसर असतात. हे अचानक येतात आणि काही वेळाने नाहीसे होतात.

शीतपित्त होण्याची कारणे:

शीतपित्त होण्यामागे पित्त दोष वाढणे हे प्रमुख कारण आहे. खालील गोष्टींमुळे शीतपित्त होऊ शकते –

🔹 अन्नामुळे: मसालेदार, आंबट, तिखट, जास्त तेलकट किंवा प्रक्रिया केलेले पदार्थ खाल्ल्यास.
🔹 औषधांमुळे: काही ॲलर्जीक दवांमुळे (अँटीबायोटिक्स, पेनकिलर).
🔹 हवामान: जास्त थंड किंवा उष्ण हवामान बदलल्याने.
🔹 मानसिक तणाव: मानसिक चिंता, चिंता किंवा मानसिक थकवा.
🔹 संक्रमण: काही विषाणू किंवा बॅक्टेरिया संसर्गामुळे.
🔹 इतर कारणे: धूळ, परागकण, कीटकदंश, सौंदर्यप्रसाधनांतील रसायने, सिंथेटिक कपडे, दूध-दही यांसारख्या पदार्थांची ॲलर्जी.

शीतपित्ताची लक्षणे:

✔ शरीरावर लालसर फोड येणे
✔ प्रचंड खाज येणे
✔ अंगावर सूज येणे
✔ शरीरावर चट्टे पडणे
✔ ताप किंवा अंगदुखी (काही वेळा)
✔ श्वास घेण्यास त्रास (गंभीर प्रकरणात)

शीतपित्तावर आयुर्वेदिक उपचार:

 आहारातील बदल:
✅ पचायला हलका आहार घ्या – मूगडाळ खिचडी, गव्हाचा आहार.
✅ पित्त शांत करणारे पदार्थ खा – कोथिंबिरीचा रस, आवळा, धणे पाणी.
✅ दही, ताक, आंबट पदार्थ, मसालेदार आणि तेलकट पदार्थ टाळा.

घरगुती उपाय:
🔸 कोथिंबिरीचा रस: रोज सकाळी १ चमचा घेतल्यास पित्त नियंत्रणात राहते.
🔸 आवळा आणि गूळ: आवळ्याचा रस गूळ मिसळून घेणे फायदेशीर.
🔸 धणे पाणी: १ चमचा धणे पूड रात्री पाण्यात भिजवून सकाळी प्यावे.
🔸 बेलपत्र रस: बेलपत्राचा रस पित्त कमी करतो.

🌿 आयुर्वेदिक औषधे:
💊 गंधक रसायन – त्वचाविकारांसाठी उपयुक्त
💊 महातिक्त घृत – पित्तशामक उपाय
💊 अविपत्तिकर चूर्ण – पचन सुधारते आणि पित्त कमी करते
💊 हरिद्राखंड – त्वचा सुधारते आणि सूज कमी होते

🌿 योग आणि प्राणायाम:
🧘 अनुलोम-विलोम प्राणायाम – पित्त संतुलित करते.
🧘 शीतली आणि शीतकारी प्राणायाम – शरीर थंड ठेवते.