बातम्या

अन्न आणि भोजनाचा मनावर होणारा परिणाम

By nisha patil - 3/19/2025 10:42:24 AM
Share This News:

अन्न आणि भोजनाचा मनावर होणारा परिणाम

संस्कृतमध्ये एक प्रसिद्ध वचन आहे –
"जसा अन्न तसा मन"
याचा अर्थ, आपण जसे अन्न खातो, तसाच आपल्या मनाचा आणि विचारांचा प्रभाव असतो. आयुर्वेदात अन्नाला सत्त्व, रज आणि तम या तीन गुणधर्मांशी जोडले जाते, जे मनावर थेट प्रभाव टाकतात.

१) अन्नाचे तीन प्रकार आणि त्याचा मनावर प्रभाव

(१) सात्त्विक अन्न – मन शांत, प्रसन्न आणि सकारात्मक बनते

🔹 फलाहार, ताज्या भाज्या, दूध, सेंद्रिय तृणधान्य, तूप, मध, कडधान्य
🔹 पचनास हलके, शरीराला पोषण देणारे आणि मन शांत ठेवणारे
🔹 सात्त्विक अन्न सेवन केल्याने चांगले विचार, प्रसन्नता आणि सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होते
🔹 ध्यान, योग आणि मानसिक शांतीसाठी हे सर्वोत्तम आहार मानले जाते

(२) राजसिक अन्न – मन अस्थिर, चंचल आणि अधीर होते

🔸 मसालेदार, तेलकट, तिखट, खूप मिठाचा समावेश असलेले पदार्थ
🔸 चहा, कॉफी, सॉफ्ट ड्रिंक्स, जास्त मीठ-मसालेयुक्त पदार्थ
🔸 अशा अन्नामुळे शरीरात उष्णता वाढते, मन चंचल होते आणि तणाव वाढतो
🔸 स्पर्धात्मक आणि व्यस्त जीवनशैली असलेल्या लोकांसाठी हे अन्न आकर्षक वाटते, पण दीर्घकालीन आरोग्यावर परिणाम करु शकते

(३) तामसिक अन्न – मन नकारात्मक, सुस्त आणि आळशी होते

⚫ सडलेले, शिळे, जास्त तळलेले पदार्थ, मांसाहार, मद्य, जंक फूड
⚫ शरीरासाठी हे अन्न जड आणि हानिकारक ठरू शकते
⚫ मानसिक दृष्टिकोनाने आळस, निराशा, नकारात्मक विचार, क्रोध आणि अशांतता निर्माण करणारे

२) अन्न आणि भावनिक अवस्था

🔸 अन्न आणि आनंद: सात्त्विक आणि नैसर्गिक आहार घेतल्याने मन प्रसन्न आणि आनंदी राहते.
🔸 अन्न आणि क्रोध: जास्त तिखट, मसालेदार अन्न सेवन केल्याने चिडचिड, अधीरता आणि अस्थिरता वाढते.
🔸 अन्न आणि तणाव: जास्त प्रमाणात साखर, जंक फूड किंवा कृत्रिम पदार्थ घेतल्याने तणाव वाढतो आणि मानसिक स्वास्थ बिघडते.
🔸 अन्न आणि आळस: तामसिक अन्न जसे की जास्त तळलेले पदार्थ, मांसाहार किंवा मद्य सेवन केल्याने शरीर आणि मन सुस्त होते.

३) योग्य आहारासाठी काही महत्त्वाचे नियम

✅ भोजन नेहमी शांत चित्ताने आणि सकारात्मक मनोवृत्तीने घ्या.
✅ अन्न ताजे, सात्त्विक आणि नैसर्गिक असावे.
✅ भोजन वेळीच आणि योग्य प्रमाणात करा; अति खाणे टाळा.
✅ सूर्यास्तानंतर हलका आहार घ्या; रात्री उशिरा जेवण टाळा.
✅ ध्यान, प्रार्थना किंवा सकारात्मक विचार करत जेवण केल्याने अन्नाचे पोषण शरीरात अधिक चांगल्या प्रकारे समाविष्ट होते.